Thee
tips voor ’t lekkerste kopje thee!
Smaken verschillen, dus je moet natuurlijk helemaal zelf weten hoe jij je favoriete kop thee zet. Toch zijn er een aantal basistechnieken en basisbenodigdheden vereist voor een optimaal bereide thee. Het is niet voor niets dat een foutief bereid kopje thee een bittere, wrange en onaangename smaak in de mond achterlaat. Hierbij de belangrijkste 8 punten waarop je moet letten voor een gezond + lekker kopje thee…
1. Hoeveel theeblaadjes per kop thee?
Over het algemeen geldt dat je 8 tot 10 gram theeblaadjes gebruikt per halve liter water. Dat is ongeveer een flink theelepeltje aan theeblaadjes per grote kop thee. Logischerwijs is de hoeveelheid theeblaadjes die je gebruikt ook nog eens afhankelijk van de theesoort…
Vooral groene thee bestaat in talloze soorten, vormen en variëteiten (Matcha poeder, gerolde blaadjes, mengsel van stengeltjes & nerfjes etc.). De verhouding tussen volume en gewicht is dan ver te zoeken. Met een volle (klassieke 5 milliliter) theelepel per theemok (+/- 350 milliliter) zit je meestal goed.
Al met al is er géén gouden regel voor de hoeveelheid thee die je per kop of pot dient te gebruiken; over smaak valt immers niet te twisten. De één houdt van sterke, bijna bittere thee en de ander van een relatief slappe bak; ga dus uit van je eigen smaak en voorkeuren.
2. Watertemperatuur per theesoort…
De temperatuur van het water waarin je thee laat trekken is van cruciaal belang voor de kwaliteit van het eindproduct. Welke stoffen en smaakkwaliteiten vrijkomen uit theeblaadjes is namelijk sterk afhankelijk van de watertemperatuur.
Is theewater te koud, dan komt er nauwelijks smaak vrij; is het water te heet, dan wordt de thee bitter, waardoor de delicate smaaknuances van thee teloorgaan. Over het algemeen geldt dat thee wordt gezet bij een watertemperatuur van 60 tot 85 graden Celsius. Hierbij de ideale watertemperatuur per theesoort:
Zwarte thee: 90 tot 95°C
Chinese groene thee: 85°C
Japanse groen thee: 80°C
Witte thee: 80 tot 85°C
Oolong (gerold + ‘long leaf’): 85 tot 90°C
Indische Darjeeling: 85°C
Overige groene theeën: 80 tot 85°C
Pu-Erh (rauw & gebakken): 90°C
Kruidentheeën (zonder theeblad): 95 tot 100°C
De bottom-line is dat thee maar al te vaak wordt gezet met véél te heet theewater. Vooral groene thee wordt bitter bij blootstelling aan kokend water. Gebruik bij voorkeur water dat NIET kookt, maar waar wél een flinke kolom stoom vanaf komt. Of laat kokend water 3 tot 5 minuten afkoelen alvorens je het over theeblaadjes uitschenkt. Wil je het zekere voor het onzekere nemen, gebruik dan een ouderwetse thermometer.
Er zijn overigens uitzonderingen voor wat betreft groene theeën en watertemperatuur. Zo dient de uitzonderlijke hoogkwalitatieve en kwetsbare Gyokuro te worden gezet bij 50 tot 60°C; Sencha (lentepluk) bij 70 tot 80°C en Bancha & Genmaicha (zomerpluk) bij 90°C.
3. Hoelang moet je thee laten trekken?
Hoe langer je thee laat trekken, des te meer stoffen er vanuit de theeblaadjes in het water terechtkomen en daarin oplossen. En des te sterker de thee dus wordt. Over het algemeen worden de volgende tijden aangehouden voor het zetten c.q. trekken c.q. brouwen van thee:
Zwarte thee: 3 tot 5 minuten
Chinese groene thee: 3 minuten
Japanse groen thee: 2 tot 3 minuten
Witte thee: 1 tot 3 minuten
Oolong (gerold + ‘long leaf’): 3 tot 7 minuten
Indische Darjeeling: 3 minuten
Overige groene theeën: 2 tot 3 minuten
Pu-Erh (rauw + gebakken): 3 tot 5 minuten
Kruidentheeën (zonder theeblad): 5 tot 7 minuten
Let wel: Witte thee kan (afhankelijk van de exacte vorm van de bladknoppen) ook veel lánger moeten trekken; sommige witte theevarianten moeten 7 tot zelfs 10 minuten trekken voor optimale smaakontwikkeling. Pu-Erh moet eerst 30 seconden weken; deze eerste zetting giet je weg, waarna je de Pu-Erh bladeren hergebruikt voor de ‘daadwerkelijke’ thee, dus degene die je opdrinkt.
Na 5 minuten komen uit theeblaadjes looistoffen vrij, waardoor de thee bitter wordt. Je laat theebladeren in principe dus nooit langer dan 5 minuten trekken. Met uitzondering van hele jonge witte thee. Overigens geldt, hoe lager de watertemperatuur, des te langer je jouw kopje thee kunt laten trekken.
Tip: Probeer je een nieuwe thee uit, laat deze dan 1 minuut trekken. Proef vervolgens of de thee al sterk genoeg is. Mocht dit niet het geval zijn, hang het zakje dan 30 seconden terug en herhaal dit totdat je de thee naar jouw smaak helemaal perfect is.
4. Hoe vaak kun je theeblaadjes & theezakjes hergebruiken?
Het is vrij gebruikelijk om verse theeblaadjes te hergebruiken; dit fenomeen staat ook wel bekend als ‘re-steeping’. Sommigen zweren bij tweede en derde zettingen en vinden ze zelfs lekkerder dan de eerste. Sterker nog: er zijn theesoorten (Pu-Erh e.a.) waarvan de eerste zetting wordt weggegooid c.q. weggegoten en dus niet eens wordt gedronken. Zulke theesoorten worden dus eerst omgespoeld, ingeweekt, opgeweld en afgegoten. (bron)
Over het algemeen geldt dat je verse witte thee, groene thee, Oolongthee en zwarte thee kunt hergebruiken, dus álle theeën van verse theeblaadjes kunnen meermaals worden afgetrokken. Sterker nog: vele variëteiten van groen, wit, Oolong en Pu-Erh zijn opgerold, opgevouwen of tot bolletjes gerold, waardoor de tweede zetting vaak smaakvoller en zelfs lekkerder is dan de eerste. De theeblaadjes hebben tijdens hun ‘rust’ namelijk de tijd gekregen om te ontvouwen en acclimatiseren (v.w.b. water & zuurstof).
Zwarte thee is gedroogd, gefermenteerd en moet zodoende langer trekken; zodoende worden zwarte theeblaadjes wat sneller wrang na een eerste zetting en is ‘ie over het algemeen beduidend minder geschikt voor hergebruik dan niet-gefermenteerde theesoorten (wit, groen & Oolong). Kruidentheeën en vruchtentheeën kunnen sowieso slechts eenmalig worden gebruikt. Hetzelfde geldt voor thee-achtigen zoals Rooibos, Mate, bamboethee, muntthee en brandnetelthee, dus waar géén echte theeblaadjes aan te pas komen.
Ongebleekte papieren theezakjes kunnen in principe meermaals, dus meerdere keren worden gebruikt. Het hergebruiken van theezakjes is niet per se slecht of ongezond, maar uit gebleekte en geïmpregneerde theezakjes kúnnen chemicaliën lekken, waaronder ftalaten, de weekmakers bisfenol A (BPA) en bisfenol S (BPS). Dat geldt des te meer als je ze in loeiheet water hangt. Plastic c.q. kunststof theezakjes –zoals die steeds vaker worden gebruikt door bekende theemerken– zou ik niet eens éénmalig verhitten tot 100°C, laat staan meermaals. (bron)
Van verse theeblaadjes kun je doorgaans 3x thee trekken. Na 3 à 4 uur kun je een theezakje maar beter weggooien; na 6 uur moet je dat zéker doen. Als je een theezakje vaker dan ééns gebruikt, geldt: Hoe slechter de theekwaliteit, des te minder lekker, des te minder sterk en des te minder rijk aan micronutriënten en theïne/cafeïne het tweede of derde zetsel zal zijn.
5. Wat is beter: theezakje, theezeefje of thee-ei?
Het voordeel van een thee-ei/theebolletje aan een kettinkje, een theezeefje met klemmetje of een theenetje wat je bovenop je theekop laat rusten boven een papieren theezakje is dat het een éénmalige aanschaf is en dat je het milieu ermee ontziet.
Toch omhelzen papieren theezakjes en theefilters méér voordelen. Zo krijgen theeblaadjes in een groot theebuiltje (zoals T-Sac) méér ruimte om te ontvouwen en smaakstoffen vrij te maken en af te staan aan het theewater. Zodoende kan het theearoma zich optimaal ontwikkelen en ten volste worden benut door de theedrinker.
Daarnaast hebben papieren theefilters een neutrale smaak, terwijl stalen theefilters nog weleens mineraalachtige smaaknuances afstaan aan heet water. Bovendien kunnen in herbruikbare theefilters aroma’s en smaaknuances achterblijven van theeën die éérder in het recyclebare theefiltermedium hebben gezeten.
Bekende theemerken die voorgevulde theezakjes op de markt brengen, vervaardigen hun (al dan niet piramidevormige en met suiker en kauwgomballensmaakstof gevulde) theezakjes overigens steeds vaker uit bisfenolrijk PET-plastic (polyethyleen) wat niet biologisch afbreekbaar is. Persoonlijk zou ik deze giftige kunststof theezakjes met het oog op lekkende c.q. migrerende chemicaliën niet eens in water van 80 tot 100°C dúrven hangen. Althans, ik zou het water daarna NOOIT meer opdrinken. Laat potentieel toxische kunststof theebuiltjes dus liever links liggen. (bron) :(
Tip: Neem ten aanzien van je gezondheid en het milieu bij voorkeur duurzame papieren theefilterzakjes, dus chloorvrije, niet-gebleekte c.q. ongebleekte en bio-afbreekbare theezakjes van smaakneutraal gerecycled papier.
6. Schuim op je thee (theeschuim) voorkomen…
Misschien ken je het fenomeen wel, van dat onappetijtelijke schuim wat bovenop je thee drijft!? ‘Theeschuim’ oftewel ‘tea scum’ ontstaat door toedoen van 2 factoren:
A. Watertemperatuur + opgeloste gassen
Hoe heter je theewater, des te minder gassen. Zolang je theewater NIET heeft gekookt, zijn er nog veel opgelost gassen (zuurstof e.a.) in het theewater aanwezig is. Zodra organische stoffen in je theezakje reageren met de in het theewater opgeloste gassen ontstaat een schuimlaagje op je thee.
B. Waterhardheid: ionische mineralen
Hoe ‘harder’ je kraanwater, des te meer opgeloste hardheidsmineralen (calcium, magnesium, fosfaat e.a.) erin zitten. Deze ionische zouten in water reageren met de organische stoffen in theeblaadjes tot een schuimende substantie.
Je kunt theeschuim oftewel ‘tea scum’ voorkomen door water volledig aan de kook te brengen alvorens je het over theeblaadjes uitgiet; koken = ontgassen. Bovendien kun je onthard oftewel ontkalkt water gebruiken voor je thee, dus kalkarm flessenwater of kraanwater dat middels een ionenwisselaar of osmose-apparaat is gedemineraliseerd. Al is zo’n waterontharder voor zacht leidingwater wel erg prijzig!
Tot slot kun je een paar druppeltjes van een zuur toevoegen aan je thee, bijvoorbeeld citroenzuur in de vorm van citroensap of limoensap. Zuren helpen de vorming van theeschuim voorkomen. Zie ook de serie van (vooralsnog 13) wetenschappelijke onderzoeken naar theeschuim, genaamd “Kinetics & Equilibria of Tea Infusion”. 😉 (bron)
tips voor ’t lekkerste kopje thee!
Smaken verschillen, dus je moet natuurlijk helemaal zelf weten hoe jij je favoriete kop thee zet. Toch zijn er een aantal basistechnieken en basisbenodigdheden vereist voor een optimaal bereide thee. Het is niet voor niets dat een foutief bereid kopje thee een bittere, wrange en onaangename smaak in de mond achterlaat. Hierbij de belangrijkste 8 punten waarop je moet letten voor een gezond + lekker kopje thee…
1. Hoeveel theeblaadjes per kop thee?
Over het algemeen geldt dat je 8 tot 10 gram theeblaadjes gebruikt per halve liter water. Dat is ongeveer een flink theelepeltje aan theeblaadjes per grote kop thee. Logischerwijs is de hoeveelheid theeblaadjes die je gebruikt ook nog eens afhankelijk van de theesoort…
Vooral groene thee bestaat in talloze soorten, vormen en variëteiten (Matcha poeder, gerolde blaadjes, mengsel van stengeltjes & nerfjes etc.). De verhouding tussen volume en gewicht is dan ver te zoeken. Met een volle (klassieke 5 milliliter) theelepel per theemok (+/- 350 milliliter) zit je meestal goed.
Al met al is er géén gouden regel voor de hoeveelheid thee die je per kop of pot dient te gebruiken; over smaak valt immers niet te twisten. De één houdt van sterke, bijna bittere thee en de ander van een relatief slappe bak; ga dus uit van je eigen smaak en voorkeuren.
2. Watertemperatuur per theesoort…
De temperatuur van het water waarin je thee laat trekken is van cruciaal belang voor de kwaliteit van het eindproduct. Welke stoffen en smaakkwaliteiten vrijkomen uit theeblaadjes is namelijk sterk afhankelijk van de watertemperatuur.
Is theewater te koud, dan komt er nauwelijks smaak vrij; is het water te heet, dan wordt de thee bitter, waardoor de delicate smaaknuances van thee teloorgaan. Over het algemeen geldt dat thee wordt gezet bij een watertemperatuur van 60 tot 85 graden Celsius. Hierbij de ideale watertemperatuur per theesoort:
Zwarte thee: 90 tot 95°C
Chinese groene thee: 85°C
Japanse groen thee: 80°C
Witte thee: 80 tot 85°C
Oolong (gerold + ‘long leaf’): 85 tot 90°C
Indische Darjeeling: 85°C
Overige groene theeën: 80 tot 85°C
Pu-Erh (rauw & gebakken): 90°C
Kruidentheeën (zonder theeblad): 95 tot 100°C
De bottom-line is dat thee maar al te vaak wordt gezet met véél te heet theewater. Vooral groene thee wordt bitter bij blootstelling aan kokend water. Gebruik bij voorkeur water dat NIET kookt, maar waar wél een flinke kolom stoom vanaf komt. Of laat kokend water 3 tot 5 minuten afkoelen alvorens je het over theeblaadjes uitschenkt. Wil je het zekere voor het onzekere nemen, gebruik dan een ouderwetse thermometer.
Er zijn overigens uitzonderingen voor wat betreft groene theeën en watertemperatuur. Zo dient de uitzonderlijke hoogkwalitatieve en kwetsbare Gyokuro te worden gezet bij 50 tot 60°C; Sencha (lentepluk) bij 70 tot 80°C en Bancha & Genmaicha (zomerpluk) bij 90°C.
3. Hoelang moet je thee laten trekken?
Hoe langer je thee laat trekken, des te meer stoffen er vanuit de theeblaadjes in het water terechtkomen en daarin oplossen. En des te sterker de thee dus wordt. Over het algemeen worden de volgende tijden aangehouden voor het zetten c.q. trekken c.q. brouwen van thee:
Zwarte thee: 3 tot 5 minuten
Chinese groene thee: 3 minuten
Japanse groen thee: 2 tot 3 minuten
Witte thee: 1 tot 3 minuten
Oolong (gerold + ‘long leaf’): 3 tot 7 minuten
Indische Darjeeling: 3 minuten
Overige groene theeën: 2 tot 3 minuten
Pu-Erh (rauw + gebakken): 3 tot 5 minuten
Kruidentheeën (zonder theeblad): 5 tot 7 minuten
Let wel: Witte thee kan (afhankelijk van de exacte vorm van de bladknoppen) ook veel lánger moeten trekken; sommige witte theevarianten moeten 7 tot zelfs 10 minuten trekken voor optimale smaakontwikkeling. Pu-Erh moet eerst 30 seconden weken; deze eerste zetting giet je weg, waarna je de Pu-Erh bladeren hergebruikt voor de ‘daadwerkelijke’ thee, dus degene die je opdrinkt.
Na 5 minuten komen uit theeblaadjes looistoffen vrij, waardoor de thee bitter wordt. Je laat theebladeren in principe dus nooit langer dan 5 minuten trekken. Met uitzondering van hele jonge witte thee. Overigens geldt, hoe lager de watertemperatuur, des te langer je jouw kopje thee kunt laten trekken.
Tip: Probeer je een nieuwe thee uit, laat deze dan 1 minuut trekken. Proef vervolgens of de thee al sterk genoeg is. Mocht dit niet het geval zijn, hang het zakje dan 30 seconden terug en herhaal dit totdat je de thee naar jouw smaak helemaal perfect is.
4. Hoe vaak kun je theeblaadjes & theezakjes hergebruiken?
Het is vrij gebruikelijk om verse theeblaadjes te hergebruiken; dit fenomeen staat ook wel bekend als ‘re-steeping’. Sommigen zweren bij tweede en derde zettingen en vinden ze zelfs lekkerder dan de eerste. Sterker nog: er zijn theesoorten (Pu-Erh e.a.) waarvan de eerste zetting wordt weggegooid c.q. weggegoten en dus niet eens wordt gedronken. Zulke theesoorten worden dus eerst omgespoeld, ingeweekt, opgeweld en afgegoten. (bron)
Over het algemeen geldt dat je verse witte thee, groene thee, Oolongthee en zwarte thee kunt hergebruiken, dus álle theeën van verse theeblaadjes kunnen meermaals worden afgetrokken. Sterker nog: vele variëteiten van groen, wit, Oolong en Pu-Erh zijn opgerold, opgevouwen of tot bolletjes gerold, waardoor de tweede zetting vaak smaakvoller en zelfs lekkerder is dan de eerste. De theeblaadjes hebben tijdens hun ‘rust’ namelijk de tijd gekregen om te ontvouwen en acclimatiseren (v.w.b. water & zuurstof).
Zwarte thee is gedroogd, gefermenteerd en moet zodoende langer trekken; zodoende worden zwarte theeblaadjes wat sneller wrang na een eerste zetting en is ‘ie over het algemeen beduidend minder geschikt voor hergebruik dan niet-gefermenteerde theesoorten (wit, groen & Oolong). Kruidentheeën en vruchtentheeën kunnen sowieso slechts eenmalig worden gebruikt. Hetzelfde geldt voor thee-achtigen zoals Rooibos, Mate, bamboethee, muntthee en brandnetelthee, dus waar géén echte theeblaadjes aan te pas komen.
Ongebleekte papieren theezakjes kunnen in principe meermaals, dus meerdere keren worden gebruikt. Het hergebruiken van theezakjes is niet per se slecht of ongezond, maar uit gebleekte en geïmpregneerde theezakjes kúnnen chemicaliën lekken, waaronder ftalaten, de weekmakers bisfenol A (BPA) en bisfenol S (BPS). Dat geldt des te meer als je ze in loeiheet water hangt. Plastic c.q. kunststof theezakjes –zoals die steeds vaker worden gebruikt door bekende theemerken– zou ik niet eens éénmalig verhitten tot 100°C, laat staan meermaals. (bron)
Van verse theeblaadjes kun je doorgaans 3x thee trekken. Na 3 à 4 uur kun je een theezakje maar beter weggooien; na 6 uur moet je dat zéker doen. Als je een theezakje vaker dan ééns gebruikt, geldt: Hoe slechter de theekwaliteit, des te minder lekker, des te minder sterk en des te minder rijk aan micronutriënten en theïne/cafeïne het tweede of derde zetsel zal zijn.
5. Wat is beter: theezakje, theezeefje of thee-ei?
Het voordeel van een thee-ei/theebolletje aan een kettinkje, een theezeefje met klemmetje of een theenetje wat je bovenop je theekop laat rusten boven een papieren theezakje is dat het een éénmalige aanschaf is en dat je het milieu ermee ontziet.
Toch omhelzen papieren theezakjes en theefilters méér voordelen. Zo krijgen theeblaadjes in een groot theebuiltje (zoals T-Sac) méér ruimte om te ontvouwen en smaakstoffen vrij te maken en af te staan aan het theewater. Zodoende kan het theearoma zich optimaal ontwikkelen en ten volste worden benut door de theedrinker.
Daarnaast hebben papieren theefilters een neutrale smaak, terwijl stalen theefilters nog weleens mineraalachtige smaaknuances afstaan aan heet water. Bovendien kunnen in herbruikbare theefilters aroma’s en smaaknuances achterblijven van theeën die éérder in het recyclebare theefiltermedium hebben gezeten.
Bekende theemerken die voorgevulde theezakjes op de markt brengen, vervaardigen hun (al dan niet piramidevormige en met suiker en kauwgomballensmaakstof gevulde) theezakjes overigens steeds vaker uit bisfenolrijk PET-plastic (polyethyleen) wat niet biologisch afbreekbaar is. Persoonlijk zou ik deze giftige kunststof theezakjes met het oog op lekkende c.q. migrerende chemicaliën niet eens in water van 80 tot 100°C dúrven hangen. Althans, ik zou het water daarna NOOIT meer opdrinken. Laat potentieel toxische kunststof theebuiltjes dus liever links liggen. (bron) :(
Tip: Neem ten aanzien van je gezondheid en het milieu bij voorkeur duurzame papieren theefilterzakjes, dus chloorvrije, niet-gebleekte c.q. ongebleekte en bio-afbreekbare theezakjes van smaakneutraal gerecycled papier.
6. Schuim op je thee (theeschuim) voorkomen…
Misschien ken je het fenomeen wel, van dat onappetijtelijke schuim wat bovenop je thee drijft!? ‘Theeschuim’ oftewel ‘tea scum’ ontstaat door toedoen van 2 factoren:
A. Watertemperatuur + opgeloste gassen
Hoe heter je theewater, des te minder gassen. Zolang je theewater NIET heeft gekookt, zijn er nog veel opgelost gassen (zuurstof e.a.) in het theewater aanwezig is. Zodra organische stoffen in je theezakje reageren met de in het theewater opgeloste gassen ontstaat een schuimlaagje op je thee.
B. Waterhardheid: ionische mineralen
Hoe ‘harder’ je kraanwater, des te meer opgeloste hardheidsmineralen (calcium, magnesium, fosfaat e.a.) erin zitten. Deze ionische zouten in water reageren met de organische stoffen in theeblaadjes tot een schuimende substantie.
Je kunt theeschuim oftewel ‘tea scum’ voorkomen door water volledig aan de kook te brengen alvorens je het over theeblaadjes uitgiet; koken = ontgassen. Bovendien kun je onthard oftewel ontkalkt water gebruiken voor je thee, dus kalkarm flessenwater of kraanwater dat middels een ionenwisselaar of osmose-apparaat is gedemineraliseerd. Al is zo’n waterontharder voor zacht leidingwater wel erg prijzig!
Tot slot kun je een paar druppeltjes van een zuur toevoegen aan je thee, bijvoorbeeld citroenzuur in de vorm van citroensap of limoensap. Zuren helpen de vorming van theeschuim voorkomen. Zie ook de serie van (vooralsnog 13) wetenschappelijke onderzoeken naar theeschuim, genaamd “Kinetics & Equilibria of Tea Infusion”. 😉 (bron)
